Canson patriòtica dël Sécol XVIII bin conossùa an Piemont. A conta dla mòrt dël baron Karl Sigmund Friedrich Wilhelm von Leutrum (1692–1755), general ëd l’armeja piemontèisa-savojenga, nassù alman e vnùit a esse piemontèis a 14 agn.
Ant la Guèra ‘d Sucession d’Àustria Leutrum a pija part a l’atach vitorios dël regiment piemontèis Rehbinder contra j’Ëspagneuj a Camposanto (8.2.1743), surtendne con ëd blëssure greve. Dësfensor ëd Vilafranca-sël-Mar (1744), peui Governador ëd Coni e eròe dl’assedi franco-spagneul dël 1744, arpossà. Vagneur dël 1745 a la bataja ‘d Seva, a arconchista Costiòle, Balangé, Castagnòle dle Lanse e peui, sota na tormenta, a arpija Ast con n’atach épich (7.3. 1746), fasand përzoné neuv batajon fransèis; apress a lìbera la sitadela ‘d Lissandria (10.3.1746) e Valensa (4.5.1746). Dël 1747 a fërma sinquanta batajon franco-spagneuj antra Saorz, Oneja e Savon-a.
Eròe anteligent e incorutìbil, la popolassion a l’ha vorsuje bin a la mira ‘d piemontiseje ‘l nòm e dedicheje costa balada ch’a conta soe dariere ore ‘d vita. A meuir a Coni ai 16 ëd magg dël 1755. Sò còrp a l’é strà ancor ancheuj al templi valdèis dël Ciabass (Ëngreugna), con pòich onor. Soa ca ‘d Turin a l’é stàita campà giù për fé la diagonal antra piassa Castel e piassa dël Bòsch (ancheuj Solferin). La grinor dij Piemontèis a l’é testimonià mach pì da la vitalità d’ësta canson, cujìa la prima vira dal Nigra dël 1860 ch’a l’avìa cantajla ‘n sonador mendich a Coni.
BARON LITRON
Andrin Turin a-i é dij cont, a-i é dij cont e dë le dàime,
e dë le dàime e dij baron, pianzo la mòrt ëd Baron Litron.
Sëgnor lo Rè, quand l’ha savù ch’ Baron Litron l’era malavi,
ciama caròsse e carossé: Baron Litron l’é ‘ndà trové.
Quand l’é rivà a Madòna dl‘Olm, prima d’intré ‘nt la sità ‘d Coni,
toco trombëtte, sparo ij canon për arlegré Baron Litron.
Sëgnor lo Rè quand l’é stait là: «Baron Litron, com a la va-la?».
«Sta maladìa… j’heu da murì, j’heu pì speransa dë guarì».
Sëgnor lo Rè s’a-j ha bin dit: «Baron Litron, fate corage,
mi i të dareu dl’òr e dl’arzan, mi i të fareu prim general!».
«Òh, s’a-i é pa né òr né arzan che mai la mòrt n’abia për scusa,
i é pa né prinsi, né general, che mai la mòrt n’abia rësguard».
«Òh dime ‘n pò, Baron Litron, òh veus-to nen che të bateso?
Farìa vnì ‘l vësco ‘d Turin, mi i servirìa da tò parin».
Baron Litron s’a-j ha bin dit: «Sia ringrassià vòstra coron-a,
mi i na peuss mai pì rivé a tant, o bon barbet, o bon cristian!
Mi i lassëreu për testament ch’a më ‘nsotero ën val ‘d Luserna,
ën val ‘d Luserna mi ‘m sotrëran, ‘ndova ‘l mè cheur ‘s arpòsa tant!».
Baron Litron a l’é spirà, pioré baron, pioré voi dàime,
soné le ciòche, sparé ij canon, ch’a l’é spirà Baron Litron.